فرج الله سلحشور

فرج الله سلحشور : فرج الله سلحشورنیا که معروف به فرج الله سلحشور بود، در روز دوازدهم آبان ماه سال 1331 هجری خورشیدی و در شهر قزوین متولد شده بود.

فرج الله سلحشور

به گزارش هفت هنر : نام فرج الله سلحشور را با آثار برجسته‌ تاریخی و مذهبی مانند سریال یوسف پیامبر (ع)، سریال مردان آنجلس و سریال ایوب پیامبر (ع) شنیده‌ایم و به خاطر داریم. در ادامه به بیوگرافی فرج‌الله سلحشور می‌پردازیم.

وی علاوه بر اینکه نویسنده، فیلمنامه‌نویس، کارگردان و تهیه‌کننده مطرح عرصه سینما و تلویزیون بود، به عنوان هنرپیشه و چهره‌پرداز نیز در عرصه هنر، ایفای نقش کرده بود.

فرج الله سلحشور در سال 1361 با بازیگری در فیلم سینمایی توبه نصوح که ساخته محسن مخملباف بود، پا به عرصه هنر فیلم و سریال گذاشت. سپس دو سال بعد و در سال 1363، علاوه بر اینکه به عنوان بازیگر در فیلم سینمایی گورکن به کارگردانی محمدرضا هنرمند حضور داشت، به چهره‌پردازی در این فیلم نیز پرداخت.

در ادامه و در سال 1365 نیز، در فیلم پرواز شب به کارگردانی رسول ملاقلی‌پور، هنرپیشگی کرد. در فیلم سینمایی انسان و اسلحه که توسط مجتبی راعی در سال 1367 ساخته شده بود، با عنوان تهیه‌کننده و بازیگر حضور یافت. در سال‌های بعد با ساخت مجموعه‌های تلویزیونی ایوب پیامبر، مردان آنجلس و یوسف پیامبر به شهرت رسید.

گرایش سیاسی

فرج الله سلحشور از جمله فعالین عرصه هنر بود که در مسائل سیاسی نیز اظهار نظر می‌کرد‌ و نسبت به وقایع سیاسی و اجتماعی واکنش نشان می‌داد. در جریان انتخابات ریاست جمهوری که در سال 1388 برگزار شده بود، در موضع طرفداری از محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور اسبق ایران، قرار گرفت.

فرج الله سلحشور در اظهار نظری در رابطه با اتفاقات پیرامون انتخابات، محمود احمدی‌نژاد را مالک اشتر زمان خوانده بود و در ادامه گفته بود که اگر علی زمان، مالک اشتری برای خود پیدا کرده است، نباید اجازه دهیم که او را از دست بدهد.

علاوه بر این، فرج الله سلحشور مورد تقدیر و تحسین شخص رهبر ایران قرار گرفته بود و طی مراسمی که با عنوان تجلی اراده ملی برگزار شده بود، از وی تقدیر شد. فرج الله سلحشور جایزه خود را تقدیم حوزه علمیه قم کرد.

شکایت خانه سینما

در مرداد ماه سال 1388 و در پی انتقاد فرج الله سلحشور از خانه سینما و ادعای وی مبنی بر بی‌بند و باری بخش اعظمی از اهالی خانه سینما، خانه سینمای ایران شکایتی را علیه فرج الله سلحشور انجام داد. اما سلحشور در ادامه مدعی شده بود که تنها به 10 درصد از اهالی خانه سینما چنین انتقادی را وارد کرده که فاسد و آلوده هستند.

سلحشور اظهار داشت که به خاطر مواضع سیاسی که داشته چنین شکایتی علیه وی صورت گرفته است. با این حال، دادگاه عمومی جزایی تهران، فرج الله سلحشور را به پرداخت چهار هزار تومان جریمه نقدی به عنوان تنبیه محکوم کرد.

اتهام سرقت ادبی و تبرئه

در سال 1389، فرج الله سلحشور به جرم سرقت ادبی در رابطه با فیلمنامه سریال یوسف پیامبر، مورد اتهام قرار گرفت. این اتهام به خاطر ادعایی مبنی بر کپی‌برداری از کتاب یوسف صدیق نوشته شهاب‌الدین طاهری بود. دادگاه وی را به پرداخت جریمه 1.5 میلیارد تومانی و 3 سال حبس محکوم کرد. سپس، در پی اعتراض فرج الله سلحشور و عدم وجود مدارک و دلایل کافی برای اثبات این ادعا، دادگاه او را تبرئه کرد.
تجلیل‌ها
در بهمن ماه سال 1388، فرج الله سلحشور در مراسمی تحت عنوان آیین اختتامیه بخش تجلی اراده ملی جشنواره فیلم فجر به دلیل ساخت مجموعه تلویزیونی یوسف پیامبر مورد تقدیر قرار گرفت.

در این مراسم، معاون امور سینمایی وقت نیز حضور داشت. فرج الله سلحشور در طی سخنانی که بعد از دریافت جایزه اظهار داشت، موفقیت سریال یوسف پیامبر را مدیون تلاش‌ علمای دین بیان کرد و در ادامه این جایزه را به حوزه علمیه قم و اعضای آن تقدیم کرد.

علاوه بر این، بعد از ساخت سریال یوسف پیامبر و نمایش آن در تلویزیون، عوامل این سریال به همراه فرج الله سلحشور به دیدار رهبر ایران رفتند و مورد تقدیر او قرار گرفتند.

صحبت های سلحشور درباره سخنان رهبر

فرج الله سلحشور نسبت به سخنان رهبری در جشنواره فیلم عمار واکنش نشان داده و سخنانی را در رابطه با اصول و مبانی اسلامی در سینمای ایران بیان کرد.

وی معتقد بود که تنها راه اصلاح سینما و نجات آن از خطر لغزش، پیروی از اصول و مبانی اسلامی است. در واقع قرار بود پس از انقلاب، ارکان کشور مطابق با آموزه‌های اسلام پایه‌گذاری شود؛ بنابراین سینمای ایران نیز باید به این سمت برود.

نظر سلحشور درباره فیلمسازی اسلامی

فرج الله سلحشور معتقد بود که سینما و تلویزیون ایران ظرفیت و استعداد رفتن به سمت فیلم‌سازی اسلامی را دارد. وی با اشاره به مجموعه‌های تلویزیونی مردان آنجلس، یوسف پیامبر و مختارنامه، خاطرنشان کرد که هنرمندان با ایفای نقش در این مجموعه‌ها استعداد و مهارت خود را به خوبی نشان داده‌اند.

در ادامه و در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر تماشای دو فیلم سینمایی در حال اکران در سینماها گفت که هیچ کدام از این فیلم‌ها را ندیده است.

فیلم‌شناسی

کارنامه فعالیت‌های هنری فرج الله سلحشور در عرصه سینما و تلویزیون در طی سال‌های مختلف قابل توجه است؛ بازیگری در فیلم توبه نصوح، بازیگری و چهره‌پردازی در فیلم گورکن، بازیگری در فیلم پرواز در شب و بازیگری و تهیه‌کنندگی در فیلم انسان و اسلحه ساخته مجتبی راعی، نخستین فعالیت‌های سینمایی سلحشور بودند. در ادامه و در سال 1372، فرج الله سلحشور عنوان کارگردان، فیلمنامه‌نویس و بازیگر را در مجموعه تلویزیونی ایوب پیامبر داشت.

او در سال 1376 در فیلم دنیای وارونه به کارگردانی شهریار بحرانی ایفای نقش کرد. در همان سال، کارگردانی مجموعه تلویزیونی مردان آنجلس را نیز در کارنامه خود دارد. در نهایت و در سال 1386 اثر برجسته و ماندگار خود یعنی سریال یوسف پیامبر را کارگردانی کرد.

البته شایان ذکر است که وی در سال‌های بعد به دنبال ساخت مجموعه داستان حضرت موسی بود، که این پروژه به خاطر بیماری و وفات وی ناتمام ماند. در ادامه به اختصار، داستان فیلم‌های فرج‌الله سلحشور را بیان می‌کنیم.

فیلم ایوب پیامبر

فرج الله سلحشور ساخت مجموعه‌های تلویزیونی تاریخی و مذهبی را با فیلم ایوب پیامبر در سال 1370 آغاز کرد. فرج الله سلحشور فیلمنامه ایوب پیامبر را نوشته و علاوه بر کارگردانی این مجموعه، خود نقش ایوب پیامبر را در این فیلم ایفا کرد.

فیلم ایوب پیامبر درباره زندگی حضرت ایوب و سختی‌ها و مشکلاتی است که وی در طول زندگی با آنها روبرو شده است. در خلاصه داستان فیلم که در رابطه با صبوری ایوب نبی در برابر مشکلات و آزمایشات الهی است گفته شده که شیطان به خاطر ارج و قربی که ایوب پیامبر در نزد پروردگار متعال داشت، حسادت می‌ورزیده و صبر و توان ایوب پیامبر را باور نداشت.

خداوند، پیامبر را با آزمون‌های الهی روبرو می‌کند و مصائب و مشکلاتی را بر سر راه وی قرار می‌دهد تا به این ترتیب ایمان و صبر ایوب پیامبر را بیازماید. به این ترتیب، قوم پیامبر از او دور شده و فقر و بیماری به سراغ پیامبر می‌آیند.

در این میان، زمانی که همسر پیامبر، رحیمه، طلب خود را نمی‌تواند بگیرد و ناامید می‌شود، شیطان با سوء استفاده از موقعیت پیش آمده در کالبد یک مرد در برابر وی ظاهر شده و در برابر دادن یک قرص نان، چند تار موی رحیمه را از او می‌گیرد. سپس، به نزد پیامبر رفته و با نشان دادن آن تارهای مو، همسرش را به خیانت متهم می‌کند.

سریال مردان آنجلس

دومین مجموعه مذهبی و تاریخی که توسط فرج الله سلحشور ساخته شد، مجموعه تلویزیونی جذاب و پرمخاطب مردان آنجلس بود که در سال 1376 تولید شده و از طریق صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد. داستان این مجموعه تلویزیونی در رابطه با ماجرای اصحاب کهف است که داستان آنها در قرآن کریم نیز آمده است.

گروهی از مسیحیان که از زورگویی‌ها و ستم فرمانروای وقت به تنگ آمده‌اند، از شهر فرار کرده و در درون غاری در دل کوهی خارج از شهر پنهان می‌شوند. آنها درون غار به خواب رفته و بعد از گذشت سیصد سال از خواب بیدار می‌شوند. این سریال تاریخی علاوه بر صدا و سیمای ایران، از تلویزیون ملی مصر نیز پخش شده است.

سریال یوسف پیامبر

در سال 1386، فرج الله سلحشور مشهورترین اثر هنری خود یعنی سریال یوسف پیامبر را بر اساس داستان زندگی یوسف پیامبر تولید کرد. این مجموعه تلویزیونی محبوب که نظر بسیاری از مخاطبان را به خود جلب کرده بود در چهل قسمت از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شد.

داستان این سریال به این شرح بود که یوسف فرزند یعقوب نبی مورد حسادت برادران بزرگتر خود قرار می‌گیرد. آنها او را به درون چاه انداخته و سپس به تاجری که روانه مصر است، برادر خود را می‌فروشند. یوسف به مصر می‌رود تا طبق مشیت و اراده الهی به عزت و مقام برسد.

سریال حضرت موسی

آخرین اثری که مرحوم فرج الله سلحشور از خود به یادگار گذاشته است، فیلمنامه سریال داستان زندگی حضرت موسی با نام موسی کلیم الله است که متاسفانه ساخت این مجموعه تلویزیونی به دلیل بیماری فرج الله سلحشور و در نهایت وفات وی، ناتمام مانده است.

سلحشور فیلمنامه این سریال را در 72 قسمت 55 دقیقه‌ای آماده کرده و در اختیار صدا و سیما قرار داده بود. داستان فیلمنامه از زمان تولد حضرت موسی آغاز شده و سپس به داستان سفر وی به مدائن و ازدواجش با دختر شعیب می‌پردازد.

موضوعات کشتن گاو و زنده شدن دوباره آن، حرف زدن انسان مرده و ماجرای برج فرعون و داستان قارون نیز در این فیلمنامه روایت شده است. در پی وفات فرج الله سلحشور و به دنبال اخباری مبنی بر انتخاب کارگردانی دیگر برای تولید و ساخت این سریال، فرزندان وی نسبت دخل و تصرف در اصل متن فیلمنامه سریال موسی کلیم الله، ابراز نگرانی کرده بودند.

تهیه‌کننده این کار، سید محمد میرعلایی، اعلام کرده بود که کارگردانی سریال را به کارگردان پیشکسوت سینما و تلویزیون، جمال شورجه، واگذار خواهند کرد. اما جمال شورجه نیز دچار کسالت شده و همکاری با وی نیز متوقف شد.

در ادامه، میرعلایی اعلام کرد که ادامه کار را با مشاوره جمال شورجه و کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا ادامه خواهند داد. حاتمی‌کیا نسبت به کارگردانی این سریال، شوق و علاقه بسیاری نشان داده و این کار را نوعی ادای دین به فرج الله سلحشور دانسته است.

درگذشت

فرج الله سلحشور بعد از ماه‌ها تحمل رنج بیماری و مبارزه با سرطان ریه، در نهایت ساعت 6 صبح روز شنبه، هشتم اسفند ماه سال 1394 هجری خورشیدی در بیمارستان بقیه‌الله شهر تهران، دار فانی را وداع گفت و به دیدار حق پیوست.

رهبر ایران سید علی خامنه‌ای، رئیس جمهور وقت ایران حسن روحانی و رئیس مجلس وقت علی لاریجانی در پی درگذشت سلحشور، پیام‌های تسلیت جداگانه‌ای را منتشر کردند.

ابهام در مرگ سلحشور

همواره ابهاماتی در خصوص علت مرگ فرج‌الله سلحشور وجود داشته است. پس از آنکه خبرهایی مبنی بر بیماری فرج الله سلحشور منتشر شد، شایعاتی نیز در رابطه با مسمومیت ایشان از طرف افراد بیگانه به گوش می‌رسید. گفته می‌شد که ماجرای بیماری فرج سلحشور و مرگ وی مشکوک بوده و صحبت از مسمومیت و یا ترور بیولوژیکی در میان بود. با این حال، هیچ گاه خبری قطعی از منابع رسمی در رابطه با علت فوت فرج الله سلحشور مطرح نشد.

سردار ابراهیم جباری به عنوان فرمانده سپاه ولی امر در طی مراسمی که برای بزرگداشت سلحشور در تاریخ دوشنبه 23 فروردین ماه 1395 برگزار شد، اشاره‌ای به ترور بیولوژیکی کارگردان فقید سینما و تلویزیون کرده و خاطر نشان کرد که احتمالاتی مبنی بر ترور بیولوژیکی توسط سرویس‌های اطلاعاتی بیگانه وجود دارد.

فرزندان سلحشور نیز نسبت به ابهامات مرگ وی اظهاراتی داشتند. گفتنیست که یکی از اهداف این ترور، جلوگیری از ایجاد تصویری از حضرت موسی (سوای از تصویری ایجاد شده دلخواه هالیوودی) و گسترش آن در سرزمین‌های اسلامی (مشابه سریال یوسف پیامبر) بود.

ضمن اینکه نقل شده است که پیش از این در زمان پیش تولید ساخت سریال حضرت موسی تهدیدهایی این چنینی از طرف صهیونیست وجود داشته است.

خاکسپاری

پیکر مرحوم فرج الله سلحشور در میان مردم و توسط جمعی از اصحاب سینما و تلویزیون و افراد سیاسی کشور تشییع شد و سپس در محل امام‌زادگان سید جعفر و سیده حمیده خاتون که در باغ فیض شهر تهران قرار دارد، به خاک سپرده شد.

وصیت

فرج الله سلحشور، کارگردان آثار برجسته تاریخی که از تلویزیون پخش شده است، خود را از اهالی خانواده سینما نمی‌دانست. وی اظهار کرده بود که خود را مبلغ دین می‌داند و با استفاده از زبان هنر، به تبلیغ دین و بیان داستان‌های قرآنی می‌پردازد. به این ترتیب، وصیت کرده بود که در صورت فوت یا شهادت، او را در قطعه هنرمندان دفن نکنند.

نامگذاری میدان به نام سلحشور

در طی جلسه سیصد و چهل و هفتم شورای شهر تهران، موضوع نامگذاری یکی از میدان‌های بدون نام واقع در منطقه پنج تهران به نام فرج الله سلحشور مطرح شد و با مخالفان و موافقانی مواجه شد.

مجتبی شاکری که رئیس کمیسیون نامگذاری بود با بیان موافقت خود بیان کرد که سلحشور کارگردان مطرح و بی‌رقیبی بود و نامگذاری میدان نه چندان بزرگی به این نام نباید انتقادی در پی داشته باشد.

اما محمد مهدی تندگویان به عنوان نایب رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی با بیان اینکه در ادامه این نامگذاری باید نام کارگردانان و هنرمندان دیگر را نیز در نامگذاری‌ها در نظر بگیریم، با این طرح مخالفت کرد. اما در نهایت طرح نامگذاری میدان مذکور به نام فرج الله سلحشور به تصویب رسید.